Γιατί δεν έχω υπογράψει το κάλεσμα για το Ius Soli, του Τζόρτζιο Αγκάμπεν

(μετάφρ.: nathalie) 

 Στο κείμενο αυτό ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν εξηγεί γιατί απομακρύνθηκε από την πρωτοβουλία Appello Ius Soli*. Τα κείμενα συλλογής υπογραφών τον είχαν εσφαλμένα συμπεριλάβει ανάμεσα στους "πρώτους υπογράφοντες" μαζί με τους Ginevra Bompiani, Goffredo Fofi και Luigi Manconi. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που απευθύνεται στην κρατική εξουσία, ώστε να δώσει δικαίωμα ιθαγένειας για τα ius soli 800.000 παιδιά, ώστε επιτέλους να μπορούν να "παίξουν μαζί" με τα Ιταλάκια. Το κάλεσμα είχε συμπεριλάβει κάποιες γραμμές, εμφανώς στο στυλ του Αγκάμπεν, μα μόνο εν μέρει: «Αν διατηρήσουμε μια στάση φόβου και απόρριψης, μας περιμένει ένας κόσμος "στρατοπέδων", προσωρινών επίσημα, μα παντοτινών στην πραγματικότητα, φραγμένος από τείχη που χωρίζουν τους για πάντα ξένους άνδρες και γυναίκες και οι χώρες μας θα κατοικούνται από αγνώστους δίχως δικαιώματα, ταπεινωμένους και δυσαρεστημένους». Το όνομα του Τζόρτζιο Αγκάμπεν αποσύρθηκε.

Προφανώς, παρόλο που είχα δηλώσει ρητά πως δεν σκεφτόμουν να υπογράψω το κάλεσμα για το ius soli, το όνομά μου συμπεριλήφθηκε σε αυτό αθέμιτα με κάποιο τρόπο. Οι λόγοι της απόρριψής μου δεν αφορούν, προφανώς, το κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα της κατάστασης των μεταναστών, της οποίας όλη τη σημασία και αναγκαιότητα κατανοώ, μα την καθαυτό ιδέα της ιθαγένειας. Είμαστε τόσο συνηθισμένοι στο να θεωρούμε δεδομένη την ύπαρξη αυτής της διάταξης, που ούτε καν αναρωτιόμαστε σχετικά με την προέλευσή της και τη σημασία της. Μας φαίνεται προφανές πως κάθε ανθρώπινο ον τη στιγμή της γέννησής του, οφείλει να είναι εγγεγραμμένο σε μια κρατική έννομη τάξη και μ' αυτόν τον τρόπο υπόκειται στους νόμους και στο πολιτικό σύστημα ενός Κράτους που δεν έχει επιλέξει και από το οποίο δεν μπορεί να αποσυνδεθεί. Δεν είναι αυτή η στιγμή για να χαράξουμε μια ιστορία αυτού του θεσμού, που έχει φτάσει στη μορφή που μας είναι γνωστή μόνο με τα νεωτερικά Κράτη. Τα Κράτη αυτά αποκαλούνται επίσης Έθνη- Κράτη, διότι κάνουν τη γέννηση την αρχή της εγγραφής των ανθρωπίνων όντων στο εσωτερικό τους. Δεν έχει σημασία ποιό είναι το διαδικαστικό κριτήριο αυτής της εγγραφής, η γέννηση των ήδη ιθαγενών προγεννητόρων (ius sanguinis- δίκαιο του αίματος) ή ο τόπος γέννησης (ius soli- δίκαιο του εδάφους). Το αποτέλεσμα είναι, σε κάθε περίπτωση, το ίδιο: ένα ανθρώπινο ον θεωρείται αναγκαστικά υποκείμενο μιας νομικής- πολιτικής τάξης, όποια κι αν είναι αυτή εκείνη τη στιγμή: η ναζιστική Γερμανία ή η ιταλική Δημοκρατία, η Ισπανία της Φάλαγγας ή οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και θα πρέπει από αυτή τη στιγμή κι έπειτα να σέβεται τους νόμους της τάξης αυτής και να αποδέχεται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που του αναλογούν.
Αντιλαμβάνομαι απολύτως πως η κατάσταση του απάτριδα ή των μεταναστών είναι ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να αποφευχθεί, μα δεν είμαι σίγουρος πως η ιθαγένεια είναι η καλύτερη λύση. Σε κάθε περίπτωση, η ιθαγένεια δεν μπορεί να είναι στα μάτια μου κάτι για το οποίο θα υπερηφανευόμαστε κι ένα αγαθό για να μοιραζόμαστε. Αν ήταν εφικτό (μα δεν είναι), θα υπέγραφα ευχαρίστως ένα κάλεσμα που θα καλούσε στην αποκήρυξη της ίδιας της ιθαγένειας. Σύμφωνα με τις λέξεις του ποιητή "η πατρίδα θα υπάρξει όταν όλοι θα είμαστε ξένοι".

 19 Οκτωβρίου 2017

*Ένα άρθρο στη ελληνική δημοσιογραφία για το θέμα εδώ. 

Πηγή